Przeglądając internet, można czasem niechcący zainstalować sobie oprogramowanie szpiegujące. Telefony na Androidzie są bardziej podatne na takie oprogramowanie niż iPhone’y.
Każdy jednak powinien mieć się na baczności, szczególnie właściciele starszych urządzeń. Jeśli aparat lub mikrofon włączają się samoistnie, podczas połączenia słyszysz niewyjaśnione odgłosy, albo na urządzeniu pojawiają się nieznane Ci aplikacje, wówczas masz powody podejrzewać, że Twój telefon jest szpiegowany.
Poniżej przedstawimy, jakie sygnały mogą wskazywać na obecność spyware i podpowiemy, jak usunąć takie oprogramowanie z telefonu i jak zabezpieczyć urządzenie na przyszłość.
Czym jest spyware?
Spyware to rodzaj złośliwego oprogramowania, które monitoruje aktywność na danym urządzeniu bez wiedzy właściciela. Oprogramowanie szpiegujące instaluje się ukradkiem na telefonie, tablecie lub komputerze, a następnie zbiera informacje wrażliwe, takie jak dane logowania, dane karty kredytowej i historia przeglądania. Cyberprzestępcy potajemnie instalują spyware znajdując słabe luki w zabezpieczeniach, ale mogą też uciec się do nieuczciwych forteli, by nakłonić użytkownika do instalacji takiego oprogramowania. Hakerzy używają w tym celu metod takich jak phishing, fałszywe strony internetowe, ataki drive-by downloads, złośliwe reklamy i exploit kit.
Po zainstalowaniu na telefonie spyware zaczyna zbierać informacje, korzystając z aparatu i mikrofonu w telefonie. Program śledzi też klawisze, jakie naciskasz, monitoruje Twoją lokalizację i kradnie wrażliwe pliki. Po zebraniu informacji wysyła je do cyberprzestępcy, korzystając z połączenia internetowego w telefonie. Sprawca przestępstwa może wówczas sprzedać uzyskane informacje w dark webie, wykorzystać je do przejęcia kont, do kradzieży tożsamości, a nawet pieniędzy.
6 oznak, że telefon jest szpiegowany
Cyberprzestępcy próbują potajemnie zainstalować spyware na telefonach. Właściciel może jednak zorientować się, że coś jest nie tak, szczególnie jeśli zaobserwuje poniższe oznaki.
1. Aparat i mikrofon w telefonie same się włączają
Zwróć szczególną uwagę, jeśli zauważysz, że aparat i mikrofon telefonu włączają się losowo. Może to oznaczać, że telefon został zainfekowany oprogramowaniem szpiegującym. W ten sposób cyberprzestępcy mogą podsłuchiwać Twoje rozmowy i gromadzić informacje.
2. Podczas rozmów telefonicznych słyszysz niewyjaśnione odgłosy
Podczas rozmowy telefonicznej możesz usłyszeć pikanie, odległe głosy i zakłócenia. Czasami może to być wyłącznie kwestia słabego sygnału, ale warto się tym zainteresować. Być może spyware podsłuchuje Twoje rozmowy i nagrywa je.
3. Wyraźnie spada wydajność telefonu
Jeśli widzisz, że telefon nie działa już tak wydajnie i szybko jak dawniej, możesz mieć w nim spyware. Taki program działa w tle i spowalnia działanie urządzenia. Może powodować zawieszanie się, długi czas ładowania, błędy systemowe, szybkie wyczerpywanie się baterii i problemy z wyłączaniem lub ponownym uruchamianiem.
4. Na telefonie pojawiły się nieznane aplikacje lub pliki
Nowe aplikacje, których nie kojarzysz, to również oznaka, że telefon jest szpiegowany. Aplikacje te same w sobie są oprogramowaniem szpiegującym lub innymi rodzajami malware, choć z pozoru wyglądają nieszkodliwie.
5. Dostajesz niewyjaśnione wiadomości
Jeśli otrzymujesz nietypowe komunikaty, takie jak częste powiadomienia o błędach, wyskakujące reklamy lub wiadomości phishingowe, Twój telefon prawdopodobnie jest szpiegowany. Takie wiadomości mogą pochodzić z oprogramowania reklamowego, które jest zainstalowane wraz ze spyware. W wiadomości możesz dostać polecenie kliknięcia linka – pod żadnym pozorem tego nie rób, bo w ten sposób niepowołana osoba przechwytuje Twoje dane.
6. Telefon coraz częściej się przegrzewa
Niektóre telefony przegrzewają się z powodu degradacji sprzętu w miarę upływu czasu. Jeśli jednak przegrzanie telefonu jest nagłe lub zdarza się podejrzanie często, urządzenie mogło zostać zainfekowane oprogramowaniem szpiegującym. Spyware działa w tle i wykorzystuje zasoby oraz dane telefonu do kradzieży i przesyłania danych.
Jak usunąć spyware z telefonu
Jeśli zauważysz którąś z powyższych oznak, prawdopodobnie Twój telefon jest szpiegowany. Przede wszystkim należy usunąć spyware z urządzenia, aby uniemożliwić cyberprzestępcom kradzież informacji. Aby to zrobić, wykonaj następujące czynności:
- Odłącz telefon od Internetu i uruchom go ponownie w trybie awaryjnym, który wykorzystuje tylko podstawowe i niezbędne programy. Ponowne uruchomienie telefonu w trybie awaryjnym odcina wszelkie połączenia między oprogramowaniem szpiegującym a cyberprzestępcami.
- Po restarcie urządzenia w trybie bezpiecznym zbadaj aplikacje i pliki na telefonie. Zwróć uwagę na apki, których nie rozpoznajesz. Usuń wszelkie podejrzane pliki i treści, a następnie wyczyść pamięć cache przeglądarki, by usunąć złośliwe strony.
- Uruchom oprogramowanie antywirusowe: Niektóre program spyware wyglądają jak nieszkodliwe aplikacje, które trudno Ci będzie samodzielnie wykryć. Dlatego warto mieć zainstalowany na telefonie dobry program antywirusowy, który będzie regularnie skanował urządzenie i usuwał podejrzane elementy.
- Po wykonaniu powyższych kroków możesz wyłączyć tryb awaryjny i uruchomić telefon ponownie. Po uruchomieniu telefonu najlepiej zaktualizuj oprogramowanie, by udaremnić kolejne próby ataku spyware.
W niektórych przypadkach oprogramowania szpiegującego nie można usunąć ręcznie ani za pomocą oprogramowania antywirusowego. Jeśli nie możesz wykonać żadnego z poprzednich kroków, być może konieczne będzie przywrócenie ustawień fabrycznych. W ten sposób całkowicie wyczyścisz telefon z wszelkich aplikacji, plików, dokumentów i oprogramowania szpiegującego. Po przywróceniu ustawień fabrycznych należy ponownie załadować dane z kopii zapasowej.
Jak ochronić się przed spyware
Spyware kradnie informacje bez Twojej wiedzy. Najlepiej jest zabezpieczyć się, by oprogramowanie szpiegujące nie instalowało się na Twoim telefonie. Jak to zrobić? Podpowiadamy.
Nie pobieraj treści z podejrzanych stron
Cyberprzestępcy próbują nakłonić użytkownika do pobrania treści, która w rzeczywistości jest oprogramowaniem szpiegującym. To złośliwe oprogramowanie jest znane jako trojan – szkatułka, w której spyware ukrywa się pod płaszczykiem legalnego programu. Nigdy nie pobieraj aplikacji z niezaufanych witryn i nie klikaj w reklamy, aby uniknąć przypadkowej instalacji spyware. Aplikacje należy pobierać wyłącznie z wiarygodnych źródeł, takich jak App Store firmy Apple i sklep Google Play.
Nie klikaj wiadomości z niepewnego źródła
Oprogramowanie szpiegujące często znajduje do nas drogę w wiadomościach phishingowych, których autor namawia nas do pobrania załącznika, w którym kryje się malware. Schowaj ciekawość do kieszeni i nie klikaj w wiadomości z podejrzanych źródeł, szczególnie jeśli zawierają załączniki lub linki. Jeśli masz podejrzenia, że wiadomość do próba ataku, przeskanuj załącznik, zanim go otworzysz. Zwracaj uwagę na takie detale jak rozbieżności w adresie URL. W tym celu skorzystaj z URL checkera.
Przeglądaj tylko bezpieczne strony
Cyberprzestępcy mogą instalować oprogramowanie szpiegujące na telefonie za pomocą metody drive-by download. Jeśli chcesz uniknąć ataku spyware, przeglądaj tylko bezpieczne strony internetowe, które znasz. Wpisuj adres URL witryny, którą chcesz odwiedzić i unikaj klikania podejrzanych linków lub wyszukiwania ich w wyszukiwarkach.
Pamiętaj o aktualizacji oprogramowania
Cyberprzestępcy często wykorzystują luki w zabezpieczeniach oprogramowania lub aplikacji telefonu, aby zainfekować urządzenie. Dbaj o regularne aktualizacje, by na bieżąco dodawać funkcje zabezpieczeń, które zapewniają lepszą ochronę telefonu.
Korzystaj z menedżera haseł
Cyberprzestępcy będą próbowali wykraść dane logowania za pomocą oprogramowania szpiegującego znanego jako keylogger, które rejestruje naciśnięcia klawiszy. Swoje dane do logowania możesz chronić, przechowując je w menedżerze haseł.
Menedżer haseł to narzędzie, które bezpiecznie przechowuje Twoje dane osobowe: loginy, hasła i numery kart kredytowych. Zaszyfrowany cyfrowy skarbiec chroni Twoje informacje za kilkoma warstwami zabezpieczeń. Wystarczy, że zapamiętasz hasło główne. Niektóre narzędzia mają funkcję autofiller, która sama uzupełnia dane logowania, by hakerzy nie mogli śledzić naciśnięć klawiszy.
Zainstaluj oprogramowaie antywirusowe
Program antywirusowy wykrywa zagrożenie, zapobiega jego instalacji, a jeśli jednak do niej dojdzie, usuwa groźne elementy z urządzenia. Dobrze jest wybrać solidne oprogramowanie antywirusowe, które wykryje ewentualnego szpiega na Twoim telefonie i go usunie. Poprawnie skonfigurowany antywirus powinien Cię też powiadomić w przypadku potencjalnego zagrożenia, a jak wiadomo, również w przypadku nowych technologii lepiej zapobiegać niż leczyć.